در اجرای سازه‌های بزرگ، علاوه بر مسائل مختلفی که در محاسبات سازه‌ایی و طراحی آن‌ها مطرح است، تکنولوژی ساخت نیز بسیار مهم است و می‌تواند بر تمام طرح تأثیرات زیادی داشته‌باشد. سازه‌های بتنی نیز شامل این موضوع می‌شوند. در سالیان متمادی روش‌های جدید و مؤثری برای تسهیل در قالب‌بندی بتن به‌وجود آمده‌است. یکی‌از این روش‌ها استفاده از قالب لغزنده (slip‌ form) است که بیشتر برای اجرای سازه‌های بلند مرتبه مورد استفاده قرار‌می‌گیرد و که یکی از انواع قالب خاص به حساب می‌آید و هزینه‌های اجرا را به‌طور قابل توجه کاهش داده‌است.

تجربه نشان داده‌است که استفاده از قالب لغزنده مؤثرترین روش اجرایی سازه‌های بتنی بلند مرتبه از قبیل سیلوها – مخازن هوایی – هسته برشی برج‌ها و … می‌باشد.

روش اجرا

اساس روش اجرای قالب لغزنده عمودی این است که قالب به ارتفاع ۱تا ۱٫۵ متر در فواصل زمانی متناوب به بالا کشیده‌می‌شود. در ضمن بالا‌کشیدن قالب عملیات بتن‌ریزی و آرماتور‌بندی نیز ادامه می‌یابد و دائماً مخلوط بتن از بالا به درون قالب ریخته‌شده و ضمن حرکت قالب به سمت بالا بتن سخت شده از قسمت زیرین قالب جا می‌ماند. سرعت حرکت قالب به نحوی تنظیم می‌شود که بتن در زمان خارج‌شدن از قالب ضمن تحمل وزن خود، جهت حفظ شکل خود از مقاومت کافی برخوردار باشد. قالب‌بندی لغزان قائم را می‌توان بر اساس حرکت پیوسته انجام داد یا آن را طوری برنامه‌ریزی کرد که در ارتفاع معینی متوقف‌گردد و سپس حرکت‌لغزان خود را مجدداً از سر‌گیرد. معمولاً حرکت قالب لغزان با سرعتی یکنواخت صورت می‌گیرد. 

در صورتی که قالب لغزان دارای توقف باشد، درزهایی به وجود می‌آیند که با درزهای میان مراحل بتن ریزی در عملیات ساختمانی با قالب ثابت فرقی ندارد. قالب لغزنده در امتداد قائم با سرعتی یکنواخت حرکت می‌کند و این سرعت به اندازه‌ای است که هر مقطع از بتن در طول مدت زمان لازمی که برای گیرش اولیه نیاز دارد درون قالب می‌ماند. روش قالب لغزنده عمودی برای سازه‌های پوسته‌ای با ضخامت جدار ثابت یا تقریباً ثابت به کار می‌رود. قالب لغزان قائم توسط جک‌هایی به بالا حرکت داده می‌شوند که بر روی میله‌های صاف یا لوله‌های سازه‌ای(میل‌جک) کار گذاشته شده در بتن سخت عمل می‌کنند. این جک‌ها معروف به جک‌های هیدرولیکی میمونی است. سکوهای کار و داربست‌های کارگران پرداخت‌کار نیز به قالب‌بندی متصل و به همراه آن حرکت می‌کنند.